Veelgestelde vragen over gratie

Veelgestelde vragen

Wat is gratie?

Gratie is vermindering, verandering of kwijtschelding van een straf of maatregel die de rechter heeft opgelegd. Gratie wordt alleen verleend als het bijdraagt aan een rechtvaardige, menselijke en doelmatige uitvoering van de straf. Gratie is mogelijk als de straf van de veroordeelde onherroepelijk is en nog niet is ondergaan. Dit betekent dat er geen mogelijkheid meer is voor de veroordeelde om in beroep te gaan. Gratie is geen vorm van herberechting of beroep. Er wordt dus niet opnieuw gekeken naar de uitspraak van de rechter.

Worden er bij gratie voorwaarden gesteld?

Het is alleen mogelijk om gratie te vragen voor straffen die door de Nederlandse strafrechter zijn opgelegd en voor geldboetes hoger dan € 340. Ook moeten de omstandigheden waarin de veroordeelde verkeert zijn gewijzigd ten opzichte van de omstandigheden tijdens de uitspraak door de Nederlandse strafrechter. In het algemeen geldt: hoe zwaarder de straf, hoe kleiner de kans op gratie.

Hoe dien ik een gratieverzoek in?

Een gratieverzoek dient u in door het gratieformulier digitaal of schriftelijk in te vullen en te versturen. Dit is de enige manier waarop u een verzoek kunt indienen. Op het formulier kunt u aangeven voor welke straf of maatregel u gratie vraagt en waarom u vindt dat u voor gratie in aanmerking komt. Lees meer op de pagina gratieverzoek indienen.

Kan ik alleen zelf een gratieverzoek indienen?

Als u veroordeeld bent, kunt u zelf een gratieverzoek indienen. Ook uw advocaat of familieleden kunnen een gratieverzoek indienen. Staat u onder toezicht van reclassering, dan kan ook reclassering het gratieverzoek indienen. Als iemand anders het voor u indient, wordt het verzoek alleen in behandeling genomen als u hiermee akkoord gaat (machtiging + kopie ID) en het formulier mede ondertekend hebt.

Wat is de behandelduur van een gratieverzoek?

Na ontvangst van het volledig en correct ingevulde formulier wordt het gratieverzoek in behandeling genomen. De gemiddelde behandelduur van een gratieverzoek is 6 maanden.

Moet ik, behalve het gratieformulier, nog andere documenten insturen?

Op het gratieformulier staat dat u bewijsstukken van bijzondere omstandigheden moet meesturen. Deze omstandigheden kunnen bijvoorbeeld het gevolg zijn van ziekte of het hebben van een vaste baan. Als u deze bewijsstukken niet meestuurt, wordt uw verzoek niet in behandeling genomen.

Wat gebeurt er als mijn gratieverzoek in behandeling wordt genomen?

Als uw gratieverzoek in behandeling wordt genomen, bepaalt de minister van Justitie en Veiligheid of de uitvoering van uw straf tijdelijk wordt opgeschort. Als dat het geval is, wordt met de uitvoering van de straf gewacht, totdat er een besluit over uw gratieverzoek is genomen.

Als uw gratieverzoek voldoet aan de eisen die daaraan gesteld worden, wordt het gratieverzoek voor advies in voorkomend geval naar het Openbaar Ministerie en in ieder geval naar de rechter gestuurd. Alle gegevens worden samengevat en opgestuurd naar de rechtbank waar destijds uw straf is bepaald en uitgesproken. De rechter bekijkt uw omstandigheden en vergelijkt deze met de omstandigheden die bekend waren tijdens uw veroordeling. Aan de hand van deze gegevens brengt de rechter advies uit over uw gratieverzoek aan de minister van Veiligheid en Justitie. Als de rechter een negatief advies geeft, wijst de minister voor Rechtsbescherming het gratieverzoek meestal af.

Wat gebeurt er als mijn gratieverzoek is afgewezen?

Als uw gratieverzoek is afgewezen, moet u alsnog uw straf ondergaan. U kunt ook een nieuw gratieverzoek indienen, maar dat kan alleen als uw omstandigheden zijn gewijzigd nadat uw gratieverzoek is afgewezen.

Wie verleent gratie?

Zijne Majesteit de Koning verleent gratie bij Koninklijk Besluit. Hij doet dit na advies van in voorkomend geval het Openbaar Ministerie en in ieder geval de rechter en de minister voor Rechtsbescherming. Alle voorstellen tot gratieverlening worden persoonlijk voorgelegd aan de koning.