Wijzigen achternaam voor nazaten van tot slaaf gemaakten

Veelgestelde vragen naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten

Komt mijn achternaam in aanmerking voor naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten?

U kunt uw achternaam kosteloos laten wijzigen als dit een achternaam is die aan uw tot slaaf gemaakte voorouders werd toegekend in het koloniale verleden.  

Aan welke voorwaarden moet ik voldoen voor naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten?

U hoeft niet aan te tonen dat u een nazaat bent van een tot slaaf gemaakte. U hoeft hierover enkel een Eigen Verklaring te ondertekenen tijdens de aanvraag. 

Wél zijn er voorwaarden verbonden aan de naam die u kiest. Deze voorwaarden leest u op de website en in het Informatieblad naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten. 

Hoe weet ik of een achternaam al in Nederland voorkomt?

Justis raadpleegt hiervoor de familienamenbank van het Centrum voor familiegeschiedenis (CBG) op: cbgfamilienamen.nl)

U kunt hier zelf ook bekijken of de achternaam al in Nederland voorkomt.

Wanneer moet ik een stamboomoverzicht meesturen bij mijn aanvraag om naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten?

Als u voor de achternaam van uw voorouder kiest én deze achternaam komt al in Nederland voor, dan moet u aantonen dat deze naam van uw voorouder is. Dit doet u door een ingevuld stamboomoverzicht aan te leveren én een bewijsrechtelijk document die de laatste stap in uw stamboomoverzicht ondersteunt.

Welke documenten moet ik toesturen om de familieband met mijn ouder of voorouder aan te tonen?

Achternaam ouder: Als u de achternaam vraagt van een ouder, dan toont u de familieband aan met uw eigen geboorteakte. Op voorwaarde dat de achternaam van die ouder daarop staat vermeld.

Achternaam voorouder: Als u de achternaam vraagt van een voorouder, dan is de eerste vraag of die naam al in Nederland voorkomt? Zo nee, dan hoeft u niets aan te tonen. 

 

Als de achternaam van uw voorouder al in Nederland voorkomt, dan moet u de familieband aantonen. Hiervoor moet u het formulier Stamboomoverzicht invullen en overlegt u aanvullend één bewijsrechtelijk document:

Op het formulier Stamboomoverzicht vult u de gegevens in van uw familieleden in opgaande lijn. U begint bij uw eigen gegevens. De volgende stap is het invullen van de gegevens van één van uw ouders. Dit is uw eerstegraads familielid in opgaande lijn. Vervolgens vult u de gegevens in van de ouder van uw ouder – ofwel uw grootouder. Dit is uw tweedegraads familielid in opgaande lijn. U gaat door met invullen totdat u uitkomt bij de gewenste naam.

Als bewijs van de familieband is een document nodig waarmee u de laatste stap van het stamboomoverzicht kunt aantonen. Dit gaat om een document waaruit de familieband blijkt tussen de voorouder wiens achternaam u vraagt en zijn/haar kind.

Dit kan (een kleurenkopie van) een geboorteakte, een uittreksel uit een geboorteregister, overlijdensakte óf bewijs vanuit het kerkregister zijn. Een geboortekaartje of krantenbericht wordt niet als bewijs geaccepteerd.

Moeten buitenlandse documenten zijn gelegaliseerd?

Ja, als uw geboorteakte daar niet van is vrijgesteld dan moet het zijn voorzien van legalisatie of apostille. Kijk op de website NederlandWereldwijd.nl aan welke eisen het document uit het buitenland moet voldoen.

Let op: Buitenlandse documenten die u samen met het stamboomoverzicht overlegt om de familieband met de voorouder aan te tonen, hoeven niet te zijn gelegaliseerd.

Moeten buitenlandse documenten zijn vertaald?

Als deze documenten niet zijn opgesteld in de Nederlandse, Franse, Duitse of Engelse taal, dan moet het document in één van deze talen worden vertaald door een beëdigd vertaler. Als u het document in het buitenland laat vertalen, dan moet de vertaling zo nodig worden gelegaliseerd.

Kijk op de website NederlandWereldwijdvoor alle informatie.

Let op: Dit geldt ook voor het bewijsrechtelijk document waarmee de familieband met uw voorouder wordt aangetoond.

Wordt de achternaam van mijn minderjarige kinderen ook gewijzigd als ik mijn achternaam wijzig?

Bent u meerderjarig en heeft u minderjarige kinderen  -waar u tevens het gezag over heeft- met dezelfde achternaam, dan wijzigt de achternaam van uw minderjarige kinderen automatisch mee. Hiervoor hoeft u niets te doen. De gemeente zal de achternamen van uw kinderen wijzigen in de Basisregistratie Personen (BRP).

Als uw achternaam wordt gewijzigd en u heeft niet het gezag over uw minderjarige kinderen, dan wijzigt de achternaam van uw kinderen niet automatisch mee. 

Let op: De achternaam wijzigt automatisch, maar u moet zelf een nieuw identiteitsbewijs (paspoort) en rijbewijs aanvragen en betalen. Denk ook aan het wijzigen van verzekeringen, diploma’s en eventuele andere documenten.

Wijzigt de achternaam van mijn meerderjarige kinderen ook mee als mijn achternaam wijzigt?

Nee, uw meerderjarige kinderen moeten zelf een verzoek om naamswijziging indienen.

Mag mijn partner dezelfde achternaam kiezen als ik?

Uw partner kan zelf een aanvraag indienen als uw partner ook een nazaat is van een tot slaafgemaakte. Let wel, uw partner kan dan niet kiezen voor uw achternaam, want die komt dan al in Nederland voor.

Mag ik een dubbele achternaam kiezen?

Ja, u kunt een nieuwe achternaam aan uw huidige achternaam toevoegen. De volgorde van de achternamen mag u zelf bepalen. Er zit geen streepje tussen de namen.

U heeft dezelfde opties als wanneer u uw achternaam zou willen wijzigen. Alleen kunt u niet kiezen voor de achternaam van de (andere) ouder, de achternaam van uw echtgenoot, geregistreerd partner of de andere ouder van uw kind.

Let op: De eis dat een achternaam nog niet in Nederland mag voorkomen, geldt voor de nieuw toe te voegen naam. Niet voor de dubbele naam als geheel.

Waarom mag ik niet de achternaam van mijn andere ouder toevoegen aan mijn achternaam?

Omdat u op die manier een gecombineerde geslachtsnaam krijgt. Dat kan alleen op grond van de Wet Introductie Gecombineerde Geslachtsnamen (WIGG). De WIGG geldt (behoudens de overgangsregeling) alleen voor kinderen geboren op of na 1 januari 2024.

Het Besluit Geslachtsnaamswijziging zal overigens binnenkort worden aangepast naar aanleiding van de WIGG. Dan wordt het ook voor jong volwassenen -van 18 tot 21 jaar- mogelijk om een gecombineerde geslachtsnaam aan te vragen. Hiervoor betaalt u het gebruikelijke tarief van € 835 euro.

Waarom mag ik niet de achternaam van mijn echtgenoot, geregistreerd partner of de andere ouder van mijn kind toevoegen aan mijn achternaam?

Zelfs als u in het huwelijk treedt, behoudt u officieel uw eigen achternaam. Verder zijn de enige mogelijkheden om een achternaam aan uw huidige achternaam toe te voegen de gronden van artikel 2 van het Besluit Geslachtsnaamswijziging. Voor deze naamswijziging betaalt u leges.  

De minister wil voorkomen dat met Naamswijziging voor nazaten van tot slaafgemaakten de regels van de WIGG en artikel 2 van het Besluit Geslachtsnaamswijziging worden omzeild.

Moet ik een psychologisch rapport overleggen om aan te tonen dat ik psychisch lijdt?

Nee. Er zijn geen voorwaarden verbonden aan het feit dat u een nazaat bent van een tot slaafgemaakte. U hoeft hierover alleen een Eigen Verklaring te ondertekenen. Dit doet u tijdens uw aanvraag.

Zijn er kosten verbonden aan de regeling Naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten?

Nee. Een aanvraag om naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten is kosteloos.

Hoe lang blijft de regeling Naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten bestaan?

De bedoeling is dat Naamwijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten altijd zal blijven. Het is niet duidelijk dat deze voor altijd kosteloos zal zijn. De regeling wordt na 3 jaar geëvalueerd.

Hoe lang duurt een aanvraag om naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten?

Wanneer u uw aanvraag heeft ingediend, krijgt u binnen 3 maanden bericht met uitleg over de verdere procedure. Na ongeveer 20 weken weet u of uw achternaam wordt gewijzigd.

Moet ik mijn paspoort zelf veranderen?

Op grond van de Paspoortwet is het paspoort op het moment dat de naamswijziging middels Koninklijk Besluit is verwerkt in het Basisregistratie Personen (BRP), niet meer geldig. U heeft dan 2 weken de tijd om een nieuw paspoort te regelen. Mocht u willen of moeten reizen met een paspoort waar uw oude geslachtsnaam op staat terwijl de wijziging al heeft plaatsgevonden, dan kunt u contact opnemen met de KMAR. U betaalt de kosten zelf.

Wat moet ik na mijn naamswijziging zelf nog meer veranderen?

Op het moment dat uw achternaam is gewijzigd, zijn alle officiële documenten waarop uw oude achternaam staan vermeld niet meer rechtsgeldig. Raadpleeg de instanties die deze documenten hebben afgegeven, hoe u uw achternaam op die documenten kunt wijzigen. Denk aan een identiteitsbewijs, rijbewijs, verzekeringen en diploma's. De kosten hiervoor betaalt u zelf.

Waarom moet ik wél de familieband met mijn voorouder aantonen als ik zijn naam wil maar hoef ik niet aan te tonen dat ik een nazaat ben van een tot slaaf gemaakte. Hoe verhoudt zich dat tot elkaar?

De beschikbare registers met geslachtsnamen die verband houden met het Nederlandse slavernijverleden zijn niet honderd procent compleet. Er ontbreekt informatie over groepen en personen. Bijvoorbeeld over slaafgemaakten die zijn gemigreerd of verplaatst en op het gebied van een andere koloniale mogendheid terecht kwamen.

Voor voormalig Nederlands Indië bestaat in zijn geheel geen overzicht van geslachtnamen die verband houden met het Nederlandse slavernijverleden.

Niet alle nazaten kunnen daarom aantonen of aannemelijk maken dat zij nazaat zijn van een tot slaafgemaakte. Dat maakt dat gekozen is voor het slechts overleggen van een Eigen Verklaring.

Voor de te kiezen naam geldt wel bewijslast. Het is noodzakelijk dat de familieband wordt aangetoond om te voorkomen dat een achternaam wordt gekozen van een persoon waar u geen familie van bent waardoor de schijn kan worden gewekt die ander te zijn of tot diens familie te horen.

Ik ben het er niet mee eens dat wanneer ik kies voor de achternaam van de voorouder (en wanneer deze naam al in Nederland voorkomt), ik de familieband moet aantonen. Met wie kan ik daarover in gesprek of waar kan ik mijn klacht indienen?

Dit is een keuze die de beleidsmakers hebben gemaakt en waarmee de Minister heeft ingestemd. Als u vragen of een klacht heeft over het beleid, kunt u een brief sturen naar het ministerie van Justitie en Veiligheid. Kijk op deze website voor de contactgegevens: https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-justitie-en-veiligheid/contact. 

Waar kan ik terecht voor emotionele hulp voor het wijzigen van mijn achternaam?

Speciaal voor nazaten van tot slaafgemaakten kunt u in Rotterdam terecht bij Diaspora Wellhouse. Voor wat betreft de overige steden is er vooralsnog geen specifieke welzijnsorganisatie bij ons bekend. Voor de hulp die bij u past, kunt u het beste contact opnemen met uw huisarts.

Ik woon op Curaçao, wanneer kan ik een aanvraag indienen? En hoe werkt dat?

Op Curaçao kunt u geen aanvraag indienen voor deze regeling. Op termijn wordt het wel mogelijk een aanvraag in te dienen voor de regeling op de BES eilanden. Op dit moment is nog niet duidelijk vanaf wanneer dit kan.

Waarom is deze regeling Naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten kosteloos en andere naamswijziging niet?

Voor reguliere naamswijzigingsverzoeken geldt een tarief om de kosten voor het behandelen van de aanvraag te kunnen betalen. Deze regeling is kosteloos, omdat hiervoor vanuit de overheid een speciaal budget is vrijgemaakt. De regeling is kosteloos zolang dit budget nog niet is uitgeput.

Waarom gaat de regeling Naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten pas 1 juli 2024 in?

Op 1 juli 2024 werd het herdenkingsjaar Slavernijverleden afgesloten. Daarom was dit een mooie datum om de regeling inwerking te laten treden.

Hoe is de regeling Naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten ontstaan?

Het is één van de acties die het kabinet onderneemt om kennis en bewustwording van het slavernijverleden te creëren en bij te dragen aan de verwerking en een beter begrip van de doorwerking daarvan.

Lees meer in het nieuwsbericht 'Achternaam wijzigen voor nazaten van tot slaaf gemaakten gratis' en bekijk meer informatie over het rijksbrede programma Herdenkingsjaar Slavernijverleden.

Waar kan ik meer informatie vinden over de regeling Naamswijziging voor nazaten van tot slaaf gemaakten?

Voor meer informatie kunt u het Besluit Geslachtsnaamswijziging lezen in het Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden.